قبل از خرید روتر وای‌فای جدید، این نکات مهم را بخوانید

انتخاب یک روتر وای‌فای مناسب از دشوارترین مراحل راه‌اندازی اینترنت خانگی محسوب می‌شود و شاید همین پیچیدگی باعث شده اکثر افراد به‌جای خرید، اقدام به اجاره روتر از شرکت ارائه‌دهنده خدمات اینترنت کنند. فروشندگان اغلب سرعت‌های واقعی روترها را بزرگنمایی می‌کنند و پیشرفت‌های پیوسته در فناوری وای‌فای، مانند معرفی نسل جدید وای‌فای7، موجب پیچیده‌تر شدن روند انتخاب دستگاه مناسب می‌شود.

اما نگران نباشید؛ فناوری روترها و تبلیغات تجاری نباید مانعی در مسیر انتخاب بهترین گزینه برای خانه‌تان باشند. یک روتر مناسب، سرمایه‌گذاری ارزشمندی است؛ قیمت ارزانی ندارد و همه ما انتظار داریم بیشترین بهره را از هزینه‌ای که صرف اینترنت می‌کنیم ببریم. اگر می‌خواهید اجاره روتر از شرکت اینترنتی را متوقف کنید یا قصد دارید به یک سیستم مش ارتقاء دهید، آشنایی با اصول اولیه وای‌فای هنگام انتخاب دستگاه بسیار مفید خواهد بود.

Wi-Fi چیست؟

بیایید از ابتدا شروع کنیم. روتر شما چندین شبکه کامپیوتری را از طریق وای‌فای به یکدیگر متصل می‌کند. “Wi-Fi” که مخفف “Wireless Fidelity” است، به مجموعه‌ای از پروتکل‌های شبکه بیسیم اطلاق می‌شود که اجازه تبادل داده از طریق امواج رادیویی را برای روتر فراهم می‌کنند. موسسه مهندسان برق و الکترونیک (IEEE) نخستین نسخه وای‌فای را در سال 1997 معرفی کرد و آن را تحت خانواده استانداردهای 802 برای شبکه‌های محلی طبقه‌بندی نمود.

کد کامل IEEE برای وای‌فای 802.11 است که “.11” آن را از دیگر استانداردهای خانواده مانند اترنت (802.3) و بلوتوث (802.15.1) متمایز می‌سازد. با گذشت زمان، IEEE به طور مداوم نوآوری‌هایی را در وای‌فای تأیید و استانداردسازی کرده و باعث استفاده گسترده‌تر آن شده است. اینجاست که حروف بعد از “802.11” وارد ماجرا می‌شوند؛ هر کدام از آنها نسل خاصی از فناوری وای‌فای را معرفی می‌کنند.

برای مثال، نسخه محبوب وای‌فای در سال 1999 با نام 802.11b منتشر شد و پس از آن نسخه‌های 802.11a، 802.11g (در سال 2003)، و 802.11n (در سال 2009) عرضه شدند. نسخه کنونی که اکثر دستگاه‌ها از آن استفاده می‌کنند، وای‌فای 6 یا همان 802.11ax است. اگر حس کردید مطالب کمی پیچیده شده‌اند، خبر خوبی برایتان دارم؛ سازمان Wi-Fi Alliance، که یک نهاد غیرانتفاعی و صاحب امتیاز برند وای‌فای است، تصمیم گرفت نامگذاری‌های پیشین را ساده‌تر کند. هنگام معرفی استاندارد 802.11ax در سال 2019، این سازمان نام آن را به “Wi-Fi 6” تغییر داد و به صورت بازگشتی برای نسل‌های قبلی نیز نام‌هایی مشابه تعیین کرد.

وای‌فای 7 چیست و آیا باید نگران باشید؟

به زبان ساده، وای‌فای 7 سرعت بالاتری دارد، از تعداد بیشتری از دستگاه‌ها پشتیبانی می‌کند و توانایی اتصال هم‌زمان به چندین باند فرکانسی را دارد. در حالیکه نسخه‌های پیشین مانند وای‌فای 6 و 6E نیز از چند باند پشتیبانی می‌کردند، دستگاه‌ها تنها می‌توانستند به یکی از آنها در هر لحظه متصل شوند. وای‌فای 7 با کاهش تأخیر، افزایش ظرفیت شبکه و ارائه سرعت‌های بالاتر، تجربه کاربری بهتری را ممکن می‌سازد.

تنها نکته‌ای که باید در نظر بگیرید این است که برای بهره‌برداری کامل از وای‌فای 7، هم به یک روتر وای‌فای 7 نیاز دارید و هم به دستگاهی که از این فناوری پشتیبانی کند. البته چون وای‌فای 7 با نسل‌های قبلی سازگاری دارد، می‌توانید دستگاه‌های فعلی‌تان را با یک روتر جدید به راحتی استفاده کنید، هرچند تجربه کامل را نخواهید داشت. روترهای مجهز به وای‌فای 7 به‌تازگی وارد بازار شده‌اند و قیمت نسبتاً بالایی دارند. گرچه برخی از دستگاه‌های جدید مانند آیفون 16 اپل از این فناوری پشتیبانی می‌کنند، اما هنوز تعدادشان زیاد نیست.

سرعت واقعی؛ وای‌فای یا اتصال سیمی؟

حالا که با فناوری وای‌فای و انواع آن آشنا شدید، زمان آن رسیده که نگاهی به سرعت‌ها بیندازیم. ابتدا باید مشخص کنید خانه‌تان واقعاً به چه سرعتی نیاز دارد. برای شروع، یک تست سرعت انجام دهید؛ ابزارهایی مانند Ookla یا Orb می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند. سپس نوع استفاده از اینترنت و تعداد دستگاه‌های متصل را بررسی کنید. اگر در خانه‌تان چند گیمر، استریمر، یا کاربر دورکار یا دانش‌آموز حضور دارد (در کنار دستگاه‌های هوشمند)، احتمالاً به یک سرویس 1 گیگ یا چند گیگابیتی نیاز دارید.

هنگام ارتقاء روتر، مطمئن شوید دستگاهی انتخاب کرده‌اید که از سرعت‌های مورد نیازتان پشتیبانی کند. فروشندگان اغلب مجموع سرعت‌های نظری باندهای مختلف را به‌عنوان سرعت نهایی معرفی می‌کنند، در حالیکه دستگاه شما معمولاً فقط به یکی از آنها در هر زمان متصل می‌شود. نکته دیگر این است که سرعت واقعی اینترنت شما با کابل (Ethernet) تقریباً همیشه بیشتر از اتصال وای‌فای خواهد بود. چون کابل ارتباط مستقیم و بدون مانع با روتر دارد، اما وای‌فای از طریق امواج و باندهای فرکانسی کار می‌کند و ممکن است با موانعی مواجه شود.

عدد و حروف در نام روترها چه معنایی دارند؟

بیشتر روترهای امروزی معمولاً دارای نشانه‌هایی مانند “AC1900” یا “AX3150” هستند. این کدها برای آن طراحی شده‌اند تا به‌طور خلاصه اطلاعاتی درباره نسخه وای‌فای پشتیبانی‌شده توسط روتر و حدود ظرفیت سرعت آن ارائه دهند. به عنوان مثال، “AC” نشان‌دهنده روترهایی است که از وای‌فای 5 پشتیبانی می‌کنند و “AX” بیانگر روترهای مبتنی بر وای‌فای 6 است.

اعداد پس از AC یا AX به مجموع نرخ انتقال داده‌های نظری روی تمامی باندهای روتر اشاره دارند. این مجموع می‌تواند گمراه‌کننده باشد؛ زیرا کاربران معمولاً فقط به یکی از باندها در هر لحظه متصل هستند. برای مثال، روتر D-Link DIR-867 به عنوان AC1750 معرفی می‌شود، یعنی حداکثر نرخ نظری انتقال داده‌ها در باند 5 گیگاهرتز برابر با 1300 مگابیت بر ثانیه و در باند 2.4 گیگاهرتز برابر با 450 مگابیت بر ثانیه است. مجموع این دو عدد 1750 می‌شود، اما واقعیت این است که دستگاه شما تنها می‌تواند به یکی از این باندها متصل شود، پس سرعت واقعی حداکثر 1300 مگابیت بر ثانیه خواهد بود.

در مورد روترهای سه‌باند مانند مدل Asus ROG Rapture با عنوان “AX11000” باید توجه داشت که این عدد، مجموع سرعت‌های نظری روی هر سه باند را نشان می‌دهد، اما دستگاه‌های معمولی شما هیچ‌گاه به 11000 مگابیت بر ثانیه نمی‌رسند. برای مثال، حداکثر سرعتی که یک دستگاه می‌تواند دریافت کند روی یکی از باندهای 5 گیگاهرتز برابر با 4804 مگابیت بر ثانیه است، و اکثر سرویس‌های اینترنت خانگی حتی به این رقم نزدیک هم نمی‌شوند.

اصطلاحات فنی هنگام خرید روتر: راهنمای ساده

هنگام بررسی گزینه‌های موجود برای خرید روتر جدید، ممکن است با اصطلاحات تخصصی زیادی مواجه شوید. در ادامه برخی از رایج‌ترین اصطلاحات و معنای آن‌ها را به زبان ساده مرور می‌کنیم:

• Mesh: شبکه‌های مش وای‌فای با استفاده از چند نقطه دسترسی، پوشش بهتری در کل خانه فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها مشابه تقویت‌کننده‌های سیگنال عمل می‌کنند اما با مناطق پوشش‌دهی کوچکتر و اتصال یکنواخت‌تر. اگر در خانه‌تان نقاطی دارید که سیگنال ضعیف است (مانند اتاق خواب‌های دور)، سیستم مش می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.
• MU-MIMO: این عبارت کوتاه‌شده‌ “Multiuser, Multiple-Input, Multiple-Output” است. MU-MIMO به روتر اجازه می‌دهد همزمان داده را در چند جریان مختلف به دستگاه‌های متعدد ارسال کند. این ویژگی برای خانه‌هایی با تعداد زیادی دستگاه یا استفاده سنگین از اینترنت بسیار مفید است. روترهای وای‌فای 6 تا 8 جریان و وای‌فای 7 تا 16 جریان را پشتیبانی می‌کنند.
• Band Steering: برخی روترها دارای قابلیتی هستند که به طور خودکار، دستگاه شما را بر اساس موقعیت مکانی‌تان میان باندهای مختلف جا‌به‌جا می‌کنند. مثلاً اگر در نزدیکی روتر هستید، از باند 5 گیگاهرتز استفاده می‌شود و اگر فاصله بگیرید، اتصال به 2.4 گیگاهرتز منتقل خواهد شد تا پایداری حفظ شود.
• Beamforming: این فناوری به روتر اجازه می‌دهد سیگنال وای‌فای را به‌جای پخش در تمام جهات، مستقیماً به سمت دستگاه هدف متمرکز کند. این موضوع منجر به کاهش تداخل و افزایش برد و کیفیت ارتباط می‌شود.
• QoS (Quality of Service): این ویژگی به روتر امکان می‌دهد نوعی از ترافیک شبکه (مانند بازی‌های آنلاین یا تماس‌های تصویری) را نسبت به سایر فعالیت‌ها اولویت‌بندی کند. این قابلیت برای گیمرها بسیار محبوب است.

افزون بر این ویژگی‌ها، بسیاری از تولیدکنندگان روتر امروزی امکاناتی مانند نصب آسان از طریق اپلیکیشن، کنترل‌های والدین، پشتیبانی از VPN، ادغام با دستیارهای صوتی (مانند Alexa و Google Assistant)، و نظارت امنیتی را نیز ارائه می‌دهند، پس اگر قصد استفاده از این قابلیت‌ها را دارید، هنگام خرید حتما آنها را در نظر بگیرید.