پژوهشگران دانشگاه ملی سئول به رهبری پروفسور سئونگ‌کیون کانگ و دکتر جه‌یانگ به، موفق به توسعه نوعی الیاف زیست‌تخریب‌پذیر انقلابی شده‌اند که می‌تواند تحولی در حوزه الکترونیک نساجی رقم زده و به بحران رو به رشد زباله‌های الکترونیکی پاسخ دهد. این ماده دوستدار محیط‌زیست که جزئیات آن در ژوئیه 2025 در ژورنال npj Flexible Electronics منتشر شده، برخلاف الیاف الکترونیکی رایج که به ایجاد زباله‌های دفن‌نشده منجر می‌شوند، به‌صورت طبیعی و بدون آسیب به محیط‌زیست تجزیه می‌شود.
این الیاف با استفاده از پلیمرهای تجدیدپذیر ساخته شده‌اند؛ با حفظ عملکرد مناسب برای فناوری‌های پوشیدنی، قابلیت تجزیه در خاک یا کمپوست را دارند. تیم سازنده این نوآوری هدف خود را تبدیل الکترونیک پایدار به جریان اصلی بازار عنوان کرده‌اند.
اهمیت این نوآوری
زباله‌های الکترونیکی اکنون به بحرانی جهانی بدل شده‌اند؛ سالانه بیش از 50 میلیون تن زباله تولید می‌شود که بخش قابل‌توجهی از آن به منسوجات الکترونیکی غیرقابل بازیافت و دارای فلزات و پلاستیک‌ها مربوط است. این الیاف جدید دو مزیت مهم را همزمان ارائه می‌دهند: امکان تولید پارچه‌های هوشمند پیشرفته (مانند لباس‌های پایش سلامت)، در کنار کاهش قابل‌توجه آسیب‌های زیست‌محیطی. برخلاف الیاف سنتی که قرن‌ها در محل دفن زباله باقی می‌مانند، الیاف جدید ظرف چند ماه تجزیه شده و با اهداف اقتصاد چرخشی همسو هستند؛ فناوری‌ای که می‌تواند صنایع مد و مراقبت سلامت را متحول سازد.
چرا باید برایمان مهم باشد؟
اگر از ساعت‌های هوشمند، ردیاب‌های سلامت یا دیگر پوشیدنی‌های هوشمند استفاده می‌کنید، این فناوری می‌تواند دستگاه‌های آینده‌تان را سبزتر کند؛ بدون آنکه عملکرد آن‌ها کاهش یابد. این یک گام به‌سوی مصرف فناوری بدون احساس گناه است، که ردپای سمی وسایل دور انداخته‌شده را کاهش می‌دهد. افزون بر این، درهای تازه‌ای را به‌سوی پوشاک هوشمند راحت و پایدار می‌گشاید؛ لباس‌هایی که سلامتی‌تان را پایش می‌کنند و در پایان عمرشان در خاک تجزیه می‌شوند. تصور کنید روزی تی‌شرت شما انرژی لازم برای وسایل دیجیتال‌تان را تأمین کند و پس از استفاده به کمپوست تبدیل شود.
گام بعدی چیست؟
تیم پژوهشی در حال گسترش تولید این الیاف برای استفاده تجاری در پنج سال آینده است. از چالش‌های پیش‌رو می‌توان به تضمین دوام هم‌سطح با الیاف الکترونیکی سنتی و حفظ رقابت‌پذیری هزینه‌ها اشاره کرد. پروژه‌های آزمایشی در زمینه پوشیدنی‌های پزشکی و صنعت مد پایدار به‌زودی آغاز خواهند شد. همچنین بررسی‌هایی برای کاربردهای دیگر مانند رباتیک نرم و دستگاه‌های اینترنت اشیاء در جریان است. برندهایی همچون Patagonia یا Nike احتمالاً از نخستین پذیرندگان این فناوری در تجهیزات دوستدار محیط‌زیست خواهند بود.
طول عمر این الیاف چقدر است؟
مطالعات نشان می‌دهند که عوامل متعددی مانند نوع خاک، میزان خم شدن، سایش و شرایط واقعی استفاده می‌توانند طول عمر الیاف زیست‌تخریب‌پذیر را تحت‌تأثیر قرار دهند؛ موضوعی که همچنان مورد بررسی قرار دارد.
